هره میز بیر آز مولانا اولاق - علی چرکزاوغلو

حره ميز بير آز مولانا اولساق… - علي چرکزاوغلو
طلبه ليک ايللريندن بري هميشه بير شئيي موشاهيده ائلميشم کي، بيز يا هانسيسا ايمتاحان اوچون اوخويوروق، يا دا ائله-بئله واخت اؤلدورمک اوچون. اونا گؤره ده چوخ زامان اوخودوقلاريميزي ائله چؤلدن آليب چؤلدن ده يولا ساليريق. بلکه ده، بعضي کيتابلاري بيزه طلبه ليک ايللرينده مجبوري اوخوتدوقلاري اوچون بيزده بئله ورديش يارانير. آما ايش اوراسيندادير کي، شرقين تانينميش موتفککيرلريني ده ائله همين موناسيبتله، همين دوشونجه ايله ورقله ييريک. عاشورا گونو باش يارماق، زنجير وورماق چوخوموز اوچون عادي حالدير.
هاميميز دا اؤزوموزو ايمام هوسئين عاشيقي حساب ائله ييريک. آما حياتيميزا باخاندا تامام فرقلي منظره گؤروروک. چونکي اينسان سئوديگينه بنزمه يه چاليشار، سئوديگيني ده گرک ياخشي تانيياسان. بيز ايسه يا تانييا بيلميريک، سئوه بيلميريک، يا دا بنزمک ايستميريک. ايمام هوسئين عاشيقي اولان گرک يالان دانيشماسين، يالتاقلانماسين، هاقسيزين اؤنونه کئچيب يولونو کسسين، خئييرخاهليقدان، ياخشيليقدان باشقا بير شئي دوشونمه سين، عدالتي برپا ائلمک اوچون باشيندان کئچه بيلسين… بوتون بونلاري دوشوننده اؤزومدن اوتانيرام.
اونو دا اعتيراف ائدک کي، عوموميتله، کلاسسيک ادبياتيميز بيزه دوغرو-دوزگون تدريس و تبليغ ائديلمه ييب. سووئت تبليغاتي آپاراتيندان کئچيريله رک سوسياليست رئاليزمي ياغيندا قوورولان موتفککيرلريميزين دؤش جيبينه پارتييا بيلئتي اولماسا دا ان آزي کومسومول بيلئتي سوخوبلار. اوسته ليک ده نيظامي، خاقاني کيمي صنعتکارلارين اثرلري ديليميزه چئوريلرکن چوخ جيدي خطالارا يول وئريليب، فوضولي حاقيندا بو زامانا قدر قبول اولونموش تئزيسلر گئرچگي اکس ائتديرمير. اعتيراف ائدک کي، بو گون اؤلکهميزده نيظاميني، فوضوليني تام دئميرم، اصلینه ياخين بيلنلري بارماقلا سايماق اولار. بير مثله ني اونودوروق کي، اوخوماقدا عصاس مقصد منن زنگينلشمک اولماليدير، ايستر شئير اوخوياق، ايستر هندسه.
آما ايش اوراسيندادير کي، بزن نيي و نييه اوخودوغوموزو دا بيلميريک. نه ايسه.. ۲۰۰۷-مؤولانا ايليدير. مؤولانانين ” مثنوي ” سي ۷۰۰ ايلدن آرتيق بير مودت عرضينده مکتب و مدرسه لرده تدريس ائديليب. دينيميزي باشا سالماق اوچون يئري گلديکده بو مؤحتشم اثرده کي ميثاللاردان، دئييملردن ايستيفاده ائديليب. ايستر مؤولانا، ايستر نيظامي، ايستر يونوس امره، ايستر فوضولي، ايستر سدي شيرازي، ايسترسه ده بورادا آديني چکه بيلمه ديگيميز نئچه-نئچه موتفککير يازماغا ” بيسميللاه ” دئيه رک باشلاييب.
هاميسي دا ايريه جملي اثرلريني ميناجاتلا (اللاه-تالانين (ج.ج.) تعريفي) ايله باشلاييب، نتله (هزرتي محمدين (س.ه.س.) تعريفي) دوام ائدندن سونرا مطلبه کئچيبلر. دئمک اولار کي، ايسلام شرقينده اسرلر بويونجا بو عنعنه پوزولماز قانون کيمي مؤوجود اولوب. مؤولانا ايسه بوتون يازديقلاريندا اينسانلارا سئوگي اؤيره ديب. اونون اوچون سئوگي بير خانيما اونوانلانميش خوش دويغو دئييل، ياراديلميشين يارادانا جان آتماسيدير. هم ده بو سئوگي ائله دويغولو، ائله جوشقولودور کي، گرک هر شئييني اونودوب اؤزونو بو سئلين ايچينه آتاسان کي، تشنه سي اولدوغون سونسوز عوممانا قوووشا بيله سن.
مؤولانايا گؤره، ياراديلانين يارادانا قوووشماسي اوچون اؤز ” من ” ايني اونوتمالي، يارادانين ايراده سينه تسليم اولماليدير. هم ده هر کس تسليم اولا بيلديگي نيسبتده آزاد اولور، يوکسه لير، حاقا قوووشور. اينسان گرک شکر سودا اريين کيمي ايلاهي سئوگيده اريييب يوخ اولسون. هر کسله آللاه آراسيندا بيرجه مانعه وار: منيمله آللاه آراسينداکي مانعه منم، سنينله آللاه آراسينداکي مانعه سنسن… من ” من ” -دن، سن ” سن ” دن واز کئچه بيلسک، آللاها قوووشا بيلريک، اوسته ليک ده بيز آللاهدا قوووشا بيلريک. اگر سن بوتون روحونو، دوشونجه لريني، قلبيني ترته ميز بوشالديب نفسي نين ايستکلريندن تميزله يه بيلسن، سهرالارا ياغان ياغمور کيمي ايلاهي سئوگي بوتون روحونو، کؤنلونو دولدورار، دويورار.
اينسان نه حالدا اولورسا-اولسون، گرک آللاهدان اوميديني کسمه يه، تؤوبه قالخانيني اليندن يئره قويمايا. گرک اونوتمايا کي، اونون گوناهلاري آللاه-تالانين مرحمتي قارشيسيندا يوخ ساييلاجاق قدر کيچيکدير. بلي، بورا قدر مؤولانا دونياگؤروشونون کونتورلاري ايله بير قدر قوصورلو دا اولسا اوخوجولاريميزي تانيش ائتمک ايسته ديک. اينساني خاراکتئريزه ائدن اساس جهت اونون بوي-بوخونو، صيفتي نين جيزگيلري دئييل، هانسي دويغولارلا ياشاماسي، هانسي مقصد اوغروندا نفس توکتمه سيدير.
يني صؤحبت مؤولاناني سئومکدن و اونا بنزمکدن گئديرسه، گرک هر بيريميز اونون ياشاديغي معنوي ايقليمه داخيل اولماغا، اونون اوددوغو هاواني جييرلريميزه چکمه يه چاليشاق. بونون اوچون چوخ ايشلر گؤرولمه ليدير. سون اونيلليکلرده اؤلکه ميزده هم نيظامي، هم ده فوضولي يوبيلئيلري کئچيريليب. آما اوزوله رک سؤيلگيم کي، بو يوبيلئيلردن هر هانسي بيرينده يوبيليارين دوغرو-دوزگون، اولدوغو کيمي تانينماسي اوچون موهوم ايشلر گؤرولدويونو ايديعا ائتمک مومکون دئييل. يني چوخ ايشلر گؤرولمه ليدير. مثله تکجه کلاسسيک اثرلري ناقيض بير ترجومه ايله چاپ ائديب يايماقلا بيتمير، ان دوغرو ايضاحلار، ائنسيکلوپئديک لوغتلر حاضيرلانماليدير.
ايستر فوضولي، ايستر نيظامي، ايسترسه ده مؤولانا اثرلرينده کي هر هانسي ايفاده نين، دئييمين هانسي حديسي-شريفدن و يا آيدن گلديگيني گؤسترمک و مؤوزو اطرافيندا گئنيش بيلگي وئرمک لازيمدير. بو ايشده بيليگي، قابيليتي چاتان هر کس اليندن گله ني اورتايا قويماليدير، يني حرميز بير آز دا اولسا، مؤولانا اولماليييق. حاقيندا دانيشديغيميز اثرلر اوخويوب فايدالانماق، اؤيرنديکلريميزي ياشاماق اوچون، منن گؤزللشمک، اوجالماق اوچوندور. بو ساهه ده مؤولانانين اثرلري اسرلرين سيناغيندان چيخميش منبعدير. اونا گؤره ده بو بؤيوک موتفککيرين اؤلکهميزده تبليغي اوچون علاقه دار تشکيلاتلار، خوصوصيله ده آکادئميياميز موهوم ايشلر گؤرمه ليدير. اگر مثله ني ايکي کيتاب چاپي و بير ايجلاسلا تاماملاساق، اوندا ۲۰۰۷ مؤولانا ايلي دئييل، اولسا-اولسا ۲۰۰۶ ايله ۲۰۰۷ آراسيندا ۳۶۵ گوندن باشقا بير شئي اولماز.زمان